LEO-NIEUWSBRIEF 09/09/2022-18/09/2022

09 september: 

1789: °William Cranagh Bond in Falmout, Maine, USA.  Amerikaans astronoom die de eerste directeur werd van het Harvard College Observatory in Cambridge, Massachusetts.  Hij ontdekte de maan Hyperion van Saturnus in 1848 en de floersring in 1850.  Hij was ook mede-ontdekker van de komeet 1850 II.  (+??/??/1865, ??? (???)). 

1807: de Augustijner monnik P. Reggente Parisi  ontdekt, vanop Castrogiovanni in Sicilië, de ‘Grote Komeet van 1807’ die in het noordelijk halfrond waarneembaar was als een object van magnitude tussen de 1 en 2, met een staart tussen de 7 en 8°, en dit tot het einde van december.  Een mooie vergelijking was mogelijk met de ook aanwezige Spica, Venus, Mars en Saturnus in de buurt. 

1839: John Herschel maakt de eerste foto-opname, op glasplaat, van de 40”-telescoop van zijn vader William Herschel. 

1857: °Jammes Edward Keeler in La Salle, Illinois, USA.  Vanaf 1888 was hij astronoom aan het observatorium van Lick dat hij leidde van 1898 tot 1900.  Hij maakte preciese metingen van de spectraallijnen van nevels, en ook de asteroïde (452)Hamiltonia werd door hem ontdekt in 1899.  In 1894 publiceerde hij Spectroscopic Observation of Nebulae (+12/08/1900, San Francisco, Californië (USA)).  In 1985 toonde hij aan dat de ringen van Saturnus geen vaste schijven zijn, maar een verzameling van kleinere deeltjes in onafhankelijke banen. 

1878: °Joseph Mason Baldwin in Carlton, Melbourne, Australië.  Werkte in het observatorium van Kaap de Goede Hoop en het observatorium van Potsdam. Was vanaf 1908 Chief Assistant aan het Melbourne Observatory, en vanaf 1915 Acting Director, en ‘Victorian government astronomer’ tussen 1920 en 1944. (06/07/1945, ???, Australië)). 

1892: Edward Emerson Barnard ontdekt Amalthea.  Dit is de 5de maan die ontdekt wordt rond Jupiter. 

1956: °Anatoli Pavlovich Artsebarski in Prosjanaja, Oblast Dnjepropetrovsk, Rusland.  Zijn eerste ruimtevlucht startte met de lancering van Soyuz TM-12 naar het ruimtestation Mir voor een verblijf van 145 dagen.  Hij zou een zestal ruimtewandelingen maken, met een totale duurtijd van 33 uur. 

1975: lancering van Viking 2 met een Titan IIIE-raket naar Mars die bereikt werd op 07/08/1976.  De orbiter zou werken van augustus 1976 tot juli 1987, de lander van september 1976 tot april 1980. 

1994: lancering STS-64 Discovery met 6 astronauten voor een vlucht van 10 dagen, 22 uur en 49 minuten.  Er worden experimenten uitgevoerd met de Spartan-module voor zonnewind en corona, en onderzoek van de atmosfeer met Lite.  (SECalendar, september, Patrick Poitevin).  

2006: lancering van STS-115 Atlantis voor de eerste missie na de ramp met het ruimteveer Columbia.  De missieduur was 11 dagen, 19 uur en 35 minuten. 

2012: het Indische ruimtevaartagentschap brengt met zijn Polar Satellite Launch Vehicle de zwaarste satelliet, de Spot 6, in een baan om de Aarde. 

2017: een object dat door de geschiedenis van de sterrenkunde zal voortleven als Oumuamua komt op zijn dichtste punt bij de Zon.  Er zijn fantastische verhalen rond deze bezoeker uit de verre ruimte als zou het een ruimteschip kunnen zijn van een andere beschaving. 

10 september: 

1732: +Jacques-Eugène d’Allonville de Louville in Saint-Jean-de-Braye, Loiret, Frankrijk.  Ging in 1715 naar Londen om er een totale zonsverduistering te observeren als assistent van Edmund Halley.  (°14/07/1671, Louville-la-Chenard, Eure-et-Loir (Frankrijk)). 

1857: °James Edward Keeler in La Salle, Illinois, USA).  Amerikaans astrofysicus die vanaf 1888 werkzaam was aan het Lick Observatory dat hij trouwens leidde van 1898 tot 1900.  Deed nauwkeurig onderzoek naar de spectraallijnen van nevels, waarover hij een publicatie maakte.  Was ook de ontdekker van de asteroïde (452)Hamiltonia(12/08/1900, San Francisco, Californië (USA)). 

1858: George Mary Searle ontdekt de asteroïde (55)Pandora. 

1874: °Cornelis Easton, Dordrecht, Nederland.  (+03/06/1929, Den Haag, Nederalnd)).  Op 9-jarige leeftijd zag hij de komeet Coggia waardoor zijn interesse in de sterrenhemel werd gewekt.  In 1880 richtte hij de sterrenkundige vereniging ‘Société Flammarion’ op, met 3 leden.  Tussen 1882 en 1887 begon hij kaarten te tekenen van de Melkweg, waarna Anton Pannekoek hem vroeg om deze te bundelen en uit te geven., met het resultaat ‘La Voie Lactée’, dans l’hémisphère boreal’.  Daarop kreeg hij internationale faam. 

1892: °Arthur Holy Compton in Wooster, Ohio, USA.  Amerikaans fysicus die in 1927 de Nobelprijs Fysica kreeg voor de ontdekking in 1923 van het Compton effect die de deeltjes natuur van de electromagnetische straling.(+15/03/1962, Berkeley, Californië (USA)). 

1894: °John Quincy Stewart, USA. Amerikaans astrofysicus die deze tak in de astronomie doceerde in Princeton van 1921 tot zijn opruststelling in 1963. (19/03/1972)). 

1919: °Robert Benjamin Leighton in Detroit, Michigan, USA.  Amerikaanse experimentele natuurkundige aan het ‘California Institute of Technology’.  Bij de eclips die hij wilde observeren in 1991 op Hawaii was het bewolkt.  30 jaar eerder had hij de zon geobserveerd vanop de ‘solar tower’ op Mount Wilson, waarbij hij blijkbaar 5 en 10 minuten-oscillaties had ontdekt, en waardoor er sedertdien een nieuw onderzoeksveld werd gevonden: ‘helioseismologie’.  (SECalendar september, Patrick Poitevin). 

1919: +Hermann Bondi in Cambridge, UK.  Engels wiskundige van Oostenrijkse afkomst.  In 1948 heeft hij in samenwerking met Gold en Hoyle een theorie van een stationair heelal, steady-state model van het universum, voorgesteld als alternatief voor de oerknal. Eén van zijn boeken ‘Cosmology’ werd uitgegeven in 1960.  (°01/11/1919, Wenen (Oostenrijk)). 

1967: landing Surveyor 5 landt op de maan. 

1972: +Ann Elizabeth Fowler Hodges in Alabama, in een zorgcentrum, na een nierfalen.  Zij is één der weinige mensen die wordt getroffen door een meteoriet terwijl zij een dutje deed, en hield er gelukkig geen zware verwondingen over.  Het ging om een gewone chondrite, steenachtig, en veel gevonden.  Het stuk steen bevindt zich nu in het 'Alabama Museum of Natural History at the Universe'.  (°02/02/1920, Alabama (USA)). 

2011: NASA lanceert 2 satellieten GRAIL (Gravity Recovery And Interior Laboratory) om het gravitatieveld van de maan in kaart te brengen.  De oopdracht op 08/03/2012 zijn opdracht beginnen.  De opdracht eindigt op 04/06/ wanneer een maansverduistering begint en de sonde zonder energievoorziening gevallen is. 

11 september: 

1711: °Dom Alexandre Guy Pingré, in Parijs, Frankrijk.  Frans astronoom die kanunnik werd van de Abdij van Ste Geneviève waar hij een klein observatorium leidde.  In 1749 trok hij de aandacht van de astronomen door zijn zeer precieze voorspelling van een maansverduistering.  Hij zou in 1761 naar het Rodrigues-eiland, één der Maskarenen, Mauritius, en in 1769 naar Santo Domingo om de Venus-transit te observeren.  (+01/05/1796, Parijs (Frankrijk)). 

1725: °Guillaume Joseph Hyacinthe Jean-Baptiste Le Gentil de la Galaisière in Coutances, Manche, Frankrijk.  Frans astronoom die in 1749 het elliptisch dwergsterrenstelsel M32 en de Lagunenevel ontdekt.  Hij is ook medeontdekker van van M38.  ((+22/10/1792, Parijs (Frankrijk)). 

1760: +Louis Godin in Cadiz, Spanje.  Frans astronoom die hoofd van de expeditie naar Peru was.  Na een meningsverschil met de andere leden van de groep, wilde hij zijn resultaten niet delen.  Nadat hij geen gelijk kreeg bij de Franse Academie van Wetenschappen, kwam hij nooit terug naar Frankrijk en stierf in Spanje. (°28/02/1704, Parijs (Frankrijk)). 

1816: °Carl Zeiss in Weimar, Duitsland.  Duits lenzenmaker die Zeiss Ikon oprichtte.  Stichtte de firma Optical Instrument.  (+03/12/1888, Jena (Duitsland)). 

1847: °Mary Watson Whitney in Waltham, Massachusetts, USA.  Amerikaans astronoom en academicus die 20 jaar het hoofd was van het Vassar College Observatory, waar ze Maria Mitchel had ontmoet tijdens haar studies, en wiens assistente zij werd.  Zij leidde er een onderzoeksprogramma gericht op dubbelsterren, veranderlijke sterren, asteroïden en kometen.  (+21/01/1921, Waltham, Massachussetts (USA)). 

1877: °sir James Hopwood Jeans in Londen, UK.  Engels fysicus, astronoom en wiskundige.  Als professor aan de universiteiten van Princeton en Cambridge specialiseerde hij zich in theoretische astrofysica.  Hij verzette zich tegen de ‘kosmogonische theorie van Laplace’.  Zijn theorie was dat de planeten waren ontstaan uit een weggeslingerde sliert zonnemateriaal.  Vanaf 1928 en tot zijn dood wijdde hij zich aan de vulgarisatie van de sterrenkunde en fysica.  (+16/09/1946, Dorking (UK)). 

1907: °Alexandr Fyodorovic Bogorodsky in Gorlovka (Russisch Keizerrijk).  Russisch astrofysicus die als directeur aan het observatorium van Kiev vooral gekend voor zijn werk aan zonnefysica en planetaire nevels.  (??/??/1984, ??? (????)).???? 

1911: °Eliane Calmel.  Wordt op 05/10/1927 aangenomen als tijdelijke hulp op het ‘Observatoire d’Alger’. 

1935: °Gherman Stepanovich Titov in Verchneje-Zjilino, Rusland.  2de russische ruimtevaarder die op 6 augustus 1961 de vierde mens werd die in een baan om de Aarde kwam met Vostok 2.  Uitgaven: ‘The Mysterious Universe Physics &Phylosophy’, ‘The dynamical theory of gases’ en ‘Astronomy and cosmogony’ ‘The universe in their courses’.(+20/09/2000, Moskou (Rusland). 

1937: °Robert Laurel Crippen in Beaumont, Texas, USA. Amerikaans ingenieur, kapitein, piloot en astronaut in 4 shuttle-missies waaronder 3 als commandant. 

1957: +Mary Proctor, Amerikaanse popularisator van sterrenkunde. Volgens haar oorspronkelijk paspoort was ze eigenlijk Brits.  Alhoewel ze geen professioneel astronoom was, werd ze bekend door haar boeken en artikels die geschreven waren op maat van haar publiek, meer in het bijzonder kinderen (°1862, Dublin (Ierland)).  (??, ??, 1862, ??? (USA)). 

1967: de Amerikaanse Surveyor 5, de derde succesvolle lander in het programma, maakt een zachte landing op de maan, op 25 km van de landingsplaats van Apollo 11 in 1969 en maakt een kleine 20.000 foto’s.  Hij bleef actief tot 17/12/1967. 

1985: de International Cometary Explorer maakt een eerste komeet-langsvlucht. 

12 september: 

1838: °Georg Friedrich Julius Arthur von Auwers in Göttingen, Nedersaksen, Duitsland.  Duits astronoom die de afstand aarde-zon bepaalde door de observaties van Venustransits en de passage van een kleine planeet te gebruiken.  Hij was directeur van de sterrenwacht van Potsdam.  Werkte mee aan de observaties van de Venustransits van 1874 en 1882 door 6 expedities uit te zenden.  Berekende de banen van Sirius en Procyon lang voor hun begeleiders bekend werden.  (+/24/01/1915, Berlijn, Berlijn, Duitsland)). 

1851: °Franz Arthur Friedrich Schuster in Frankfurt am Main, Hessen, Duitsland.  Een in Duitsland geboren Britse natuurkundige, die, tijdens een eclips in Egypte een komeet ontdekte en fotografeerde.  ((+17/10/1934, Berkshire (UK)). 

1959: deze dag heeft een voorwerp door de mens gemaakt, Lunik 2, de aantrekkingskracht van de aarde verlaten om een andere wereld, in dit geval de maan, te bereiken en in te slaan in Paulus Putredinus. 

1992: NASA lanceert de ruimtependel STS-47 Endeavour als 50ste pendellancering.  Aan boord Mae Carol Jemison, eerst afro-amerikaanse vrouw in de ruimte, Mamou Mokri, eerste Japanse burger in een Amerikaans ruimtetuig en Mark Lee en Jan Davis als eerste getrouwd koppel in de ruimte. 

1994: +Boris Borisobvich Yegorov.  Eerste sovjet fysicus die in zijn hoedanigheid van fysicus in de ruimte gaat.(°  /  /1937)   

13 september: 

1178: in Vigeois, Corrèze, Frankrijk, een heldere dag omstreeks 5 uur werd de zon verduisterd.  (dit vinden we in een kroniek van Gaufredi Vosiensis, Bouquet, uit 1781.)  (SECalendar september, Patrick Poitevin). 

1912: °Horace Welcome Babcock, als zoon van Harold D. Babcock, in Pasadena, Californië, USA.  Amerikaans astronoom die het magnetisch veld van de zon bestudeerde.  Was directeur van de sterrenwacht van Mount Palomar.  (+29/08/2003, Santa barbara, Californië (USA)). 

14 september: 

1994: de ESA sonde Ulysses bereikt de zuidpool van de zon in zijn baan die hem over beide polen moet brengen om uit te zoeken hoe alles daar functioneert. 

2022: voor de kijkerbezitters is de verdwijning van Uranus te volgen achter de maan een poos voor middernacht.  De wederverschijning gebeurt na middernacht. 

15 september: 

1736: °Jean Sylvain Bailly in Toulouse.  Hij zou een boek uitgeven over de geschiedenis van de sterrenkunde en over de manen van Jupiter in 1766.  Hij stierf op de guillotine.  (+12/11/1793)). 

17 september: 

1354: een kroniek meldt dat de zon zwart werd op het 3de uur van de woensdag en dat die toestand 2 uur duurde.  Boven de zon en de maan, die elkaar blijkbaar hadden gevonden verscheen een heldere ster.  De bevolking observeerde het verschijnsel in de spiegeling van een venster of een kom water.  (SECalendar september, Patrick Poitevin). 

18 september: 

1783: +Leonhard Euler,   Zwitsers wiskundige en astronoom.  In 1769 had hij de Venustransit geobserveerd en daaruit de afstand tot de zon op 151.225.000 km bepaald.  (SECalendar september, Patrick Poitevin). 

1819: °Jean Bernard Leon Foucauld.  Frans fysicus die de zon fotografeerde en samen met Armand Hippolyte Louis Fizeau de lichtsnelheid mat.  (SECalendar september, Patrick Poitevin). 

1919: Karl Reinmuth ontdekt vanop de sterrenwacht van Heidelberg (922)Schlutia.  Werd genoemd naar de welgestelde zakenlui Edgar Schlubag uit Hamburg, en Tiarks uit Londen, die de Duits-Engelse expeditie naar Christmas-eiland in 1922 financierden.  (SECalendar september, Patrick Poitevin). 

1959: lancering van de Amerikaanse Vanguard 3 die de zon bestudeerde in het röntgengebied.  De sonde woog amper 50 kg en zou nog steeds in zijn baan om de aarde draaien. 

2022: de Maan komt in haar laatste kwartier te staan om 23h52 BT. 

2620: het Portugese eiland Madeira zal dan een totale zonsverduistering kennen.  Het is al geleden van 04/05/292 dat dit gebeurde.  (SECalendar september, Patrick Poitevin).