LEO-NIEUWSBRIEF 20220723-20220731

 23 juli:

594: de zon staat al 17° hoog als een verduistering begint, in een wereld die nog geen voorspellingen kende voor dit verschijnsel, in een gebied dat van Denemarken, over Noorwegen, Zweden, Finland, Estland en Rusland loopt.

1775: °Etienne-Louis Malus du Mitry in Parijs, Frankrijk.  Hij doet zijn studies aan de ‘Ecole royale du génie' in Mézières, waar hij opgemerkt wordt door zijn leraar  Gaspard Monge.  Later zou hij een militaire carrière starten en in 1794 opgenomen in de pas opgerichte ‘Ecole polytechnique’.  Onder Bonaparte kan hij deelnemen aan de wetenschappelijke expeditie naar Egypte die geleid werd door Monge.  Hij wordt toegelaten tot het beroemde wetenschappelijk ‘cenakel’ opgericht door Berthollet en Laplace.  Zijn onderwerp is in verband met licht.  In 1809 ontdekt hij de polarisatie van licht door reflectie, door dit te observeren door een ‘spath cristal’ van IJsland, weerkaatst door de ramen van het Palais du Luxembourg, en geeft zijn ‘Théorie de la double réfraction de la lumière dans les substances cristallisées’ waarvoor hij de eerste prijs van het ‘Instituut’ kreeg.  Malus wordt in 1810 toegelaten tot de ‘Académie’. Ondanks de oorlog tussen Engeland en Frankrijk krijgt hij van de ‘Royal Society’ de medaille Rumford.  (23/02/1812, Parijs (Frankrijk)). (Tekst van James Lequeux).

1791: °Charles-Louis Largeteau in Mouilleron-en-Pareds, Vendée, Frankrijk.  Frans fysicus en astronoom die via de ‘Ecole Polytechnique’ bij het ‘Geographical Engineer Corps’ terechtkwam.  Daar werkte hij aan het in kaart brengen van Frankrijk.  Hij zou samenwerken met John Herschel om een studie te maken van het verschil in lengtegraden van Greenwich en Parijs.  Samen met zijn methode om tabellen te berekenen van de maanfasen voor zeer lange tijd, gekoppeld aan een Chinese klassieker, het ‘Documentenboek’ kon de datum teruggerekend worden van een zonsverduistering onder het bewind van Zhong Kang. (+11/09/1857, Pouzauges, Vendée (Frankrijk)).

1862: °Charles Edward Barns in Burlington, Wisconsin, USA.  Amerikaans schrijver, journalist, uitgever en astronoom.  Van zijn hand is de uitgave ‘1001 Celestial Wonders as observed with Home-built instruments’.  (+24/05/1937, Morgan Hill, Californië (USA)).

1878: °Mary Wallace Shillito in Avondale, Cincinnati, Ohio, USA.  (+22/09/1938, Genève, Zitserland bij een ongeval)).

1928: °Vera Florence Cooper, beter gekend als Vera Rubin, Philadelphia, Pennsylvania, USA. Amerikaanse astronoom die de rotatiesnelheid van sterrenstelsels bepaalde.  In 1965 was zij de eerste vrouw die toelating kreeg om te observeren vanaf Mount Palomar.  (+25/12/2016, Princeton, New Yersey (USA)).

1950: een eerste lancering heeft plaats vanop Cape Canaveral.  Het gaat om een V-2 die de naam kreeg Bumper 8.

1962: de Amerikaanse satelliet Telstar zend de eerste publieke trans-atlantische boodschap door, een uitzending van Walter Cronkite.

1972: lancering van Landsat 1, de eerste satelliet specifiek om de aarde te onderzoeken.

1995: ontdekking van de komeet Hale-Bopp.  Zij zou, een jaar later, zichtbaar worden om met het blote oog.

1999: de lancering van STS-93 Columbia met Eileen Collins als eerste vrouwelijke shuttle-bevelhebber.  Met deze pendel werd de Chandra X-Ray Observatory in een baan om de aarde gebracht.

2012: de zonnestorm die die dag uitbarst was een ongewoon grote massa ejectie, die de aarde miste op amper 9 dagen.  Indien de aarde in een rechtstreekse uitstoot had gestaan zou ze 2,6 triljoen dollar schade kunnen gekend hebben over de hele wereld. 

2020: lancering van Tianwen 1, een Chinese Marsmissie, met een Long March 5.  De nuttige lading van 4920 kg behelst een orbiter, een lander en een marswagentje, Zhurong.  De naam, die ‘vragen aan de hemel’ of ‘zoektocht naar hemelse waarheid’ betekent komt uit een gedicht dat werd geschreven door Qu Yuan, een Oud-Chinese dichter die leefde van 340 tot 278 voor Christus.  Op 10 februari 2021 kwam het geheel in een baan om de rode planeet, waarna de landing plaatsvond op 14 mei 2021. 

2022: 03h, de sterrengroep gekend als Plejaden of Zevengesternte, die nu stilaan weer zichtbaar worden staat 4° ten noorden van de maan.

24 juli: 

1843: °William de Wivesleslie Abney in Derby, East Midlands, UK.  Scheikundige, fotograaf en astronoom.  Van 1893 tot 1895 voorzitter van de ‘Royal Astronomocal Society’.  (+03/12/1920, Folkestone, Kent (UK)).

1853: °Henri-Alexandre Deslandres in Parijs, Frankrijk.  Zijn naam wordt vaak vermeld in maanstudies.  Hij was de uitvinder van de spectroheliograaf voor het fotograferen van de Zon in monochromatisch licht.  Verder observeerde hij de spectra van planeten en sterren en mat hun radiale snelheden.  Op 28 mei 1900 observeerde hij de zonsverduistering in Argamasilla, Spanje, en die van 5 augustus 1905 in Burgos.  (+15/01/1948, Parijs, (Frankrijk)).

1868: °Berthe Le Barillier (pseudoniem van Jean Bertheroy) in Bordeaux, Frankrijk.   Zou enkele opmerkelijke werken, waaronder “La vie sublime de Galileo Galilei” in 1927, publiceren.  (+23/01/1927 in Cannet, Alpes-Maritimes (Frankrijk)). 

1883: °Felix Eugenius Maria de Roy in Antwerpen, Antwerpen, België.  Belgisch journalist en astronoom die zich vooral toelegde op het observeren van veranderlijke sterren.  Zou in 1905 bij de oprichters behoord hebben van de Sterrenkundige Genootschap van Antwerpen.  (+15/05/1942, Watermael-Bosvoorde, (België)). 

1902: °Marie Bloch in Lyon, Lyon, Frankrijk.  Franse astronoom en astrofysicus die de ‘Prix Lalande’ kreeg in 1960 voor haar wetenschappelijk werk in stellaire spectroscopie.  (+01/08/1979, Meyzieu, Rhône (Frankrijk)). 

1950: de eerste lancering heeft plaats vanop Cape Canaveral in Florida: het gaat om een Bumper 2, een tweetrapsraket met een Amerikaanse Corporal raket bovenop een V-2.

1969: veilige terugkeer van de eerste maanreizigers met Apollo 11 met een landing in de Stille Oceaan.

1971: lancering van Apollo 15 naar de maan voor een 4de landing.

1973: de Russische Sovjet sonde Mars 5 wordt gelanceerd.

1975: de bemanning van de Apollo-Soyuz missie komt behouden terug naar de aarde.

2007: de 'Gran Telescopio Canarias', gebouwd op een uitgedoofde vulkaan wordt in gebruik genomen.

25 juli:

1883: °Felix Eugenius Maria De Roy in Antwerpen, Antwerpen, België.  Belgisch journalist en astronoom, voornamelijk waarnemer van veranderlijke sterren.  Zou in 1905 bij de oprichters zijn om het ‘Sterrenkundig Genootschap van Antwerpen’ op te richten.  (+15/05/1942, Watermaal-Bosvoorde, Brussels Hoofdstedelijk Gewest, (België)).

1900: °Zinaida Mikolaïevna Aksentyeva, in Odessa, Russisch Keizerrijk. Oekrains/Sovjet-astronoom en geofysicus.  Hij werkte bij het situeren van zwaartekrachtvelden  (+08/04/1969, Poltava, Oekraïne).

1920: °Chushiro Hayashi in Kioto, Kioto, Japan.  Samen met zijn medewerkers maakte hij evolutionaire modellen voor sterren met een massa tussen 0,01 en 100 keer die van de Zon.  Hij bestudeerde ook de vorming van het zonnestelsel, en die van de aarde en haar atmosfeer.  In 2004 kreeg hij de Bruce Penning voor een leven lange bijdrage aan de sterrenkunde. (+28/02/2010, Kioto, Kioto, (Japan)).

1973: lancering van Mars 5 door de Sovjet-Unie.  Alhoewel het project niet een volledig succes wordt, worden toch 60 foto’s op 9 dagen van het zuidelijk halfrond van Mars, in de regio van Valles Marineris, doorgestuurd na zijn aankomst op 12 februari 1974.  Een lekkend drukvat, waarin de zender ondergebracht was, zorgde ervoor dat deze niet lang werkte.

1978: Viking 2, de Amerikaanse Marslander staakt zijn activiteit op de rode planeet op bevel van het grondstation.

1984: een groot succes in het ruimtevaartprogramma van de U.S.S.R. met de ruimtewandeling, vanuit het ruimtestation Salyut 7, van Svetlana Jevgenjevna Savitskaya, de eerste vrouw die een ruimtewandeling maakt, en de tweede Russische vrouw om naar de ruimte te gaan, na Valentina Teresjkova.

2021: een vuurbol spat uiteen nabij Oslo en maakt de bewoners van de hoofdstad wakker door het geluid van een grote explosie en de jacht op fragmenten in een naburig bos kan beginnen.

26 juli: 

1819: °Alexis Boillot in Louhans, Saône-et-Loire, Frankrijk.  Na zijn studies wiskunde en het geven van particuliere lessen werd hij ingelijfd door Urbain Le Verrier als rekenaar aan de sterrenwacht van Parijs, waar hij bleef tot september 1856.  Hij was de auteur van verschillende onderwijsboeken.

1902: °Marie Cécile Bloch in Lyon(2), Lyon, Frankrijk.  Begon na haar studies op 01/09/1920 als stagiaire in de sterrenwacht van Lyon, en kreeg door haar mentor Mascart in 1924 de functie van assistente.  Zij zou zich specialiseren in de studie van de fotometrie en spectroscopie van veranderlijke sterren, in het bijzonder novae.  In 1960 kreeg deze astrofysicus de ‘Prix Lalande’ voor haar opzoekingswerk in stellaire spectroscopie.  (+01/08/1979, Meyzieu, Rhône (Frankrijk)).

1958: lancering van Explorer IV van het gelijkgenoemde programma.

1963: Syncom 2, de geosynchrone experimentele communicatiesatelliet wordt met een Delta-B raket gelanceerd.

1969: in een luchtledige ruimte worden de eerste monsters die van de Maan komen bestudeerd.

1971: de lancering van Apollo 15, het eerste ‘J-Mission’ en de missie met een eerste Lunar Roving Vehicle, het eerste maanwagentje waarmee het onderzoekgebied op de maan vergroot kan worden.

2005: lancering van STS-114 Discovery, de eerste vlucht na het Columbia-drama op 01/02/2003. De bevelhebber was Eileen Marie Collins, piloot James McNeal Kelly, en de missiespecialisten de Japanner Soichi Noguchi, Stephen Kern Robinson, Andrew Sydney Withiel Thomas, Wendy Barrien Lawrence en Charles Joseph 'Charlie' Camarda. De oorzaak van de ontploffing van Columbia deed zich terug voor, een stuk isolatiekwam los van de externe tank, maar raakte geen beschermende delen van de pendel zelf.

2021: de Russische ISS-module PIRS wordt losgekoppeld, en koppelt met Progress 77 om de atmosfeer in te duiken.  De Franse ESA-astronaut Thomas Plesquet filmt de vurige intrede in de dampkring.  Er moest plaats gemaakt worden voor een nieuwe module Nauka.

2022: kijk ‘s ochtends vroeg, voor zonsopgang, uit naar een smalle maansikkel op minder dan 4° van de planeet Venus.  De maan staat nu in haar aphelium, het verste punt, op 406.274 km, in haar baan om de aarde.

27 juli:

1746: Philippe Loys de Cheseaux ziet M4, een bolvormige sterrenhoop op 7200 lichtjaar.  Het stelsel wordt opgenomen in de catalogus van Lacaille en als M4 door Messier.  De nevel staat net ten westen van de ster Antares.

1801: °Sir George Biddell Airy in Alnwick, Engeland.  Een astronoom die de optische interferenties bestudeerd heeft die we nu ‘Airy Disks’ noemen. (+02/01/1892, Greenwich, (UK)).

1846: °Jean Léopold Courcelle-Seneuil in Limoges, Haute-Vienne, Frankrijk. Na een loopbaan in de marine werd hij afgevaardigd naar de sterrenwacht van Montsouris, van waaruit hij in 1882 de missie regelde om de Venustransit op Kaap Hoorn te observeren.  (+29/07/1921).

1923: °Emile Jacques Blum in Floing, Ardennes, Frankrijk.  Zou na zijn studies in Sedan en Toulouse in 1943 naar Noord-Afrika vluchten van waaruit hij meewerkt aan de campagnes in Frankrijk en Duitsland.  Na de oorlog zou hij aansluiten bij een werkgroep die aan radioastronomie begon te werken.  Zijn doctoraatstudie in 1952 was ‘Le rayonnement radioélectrique du Soleil sur ondes métriques’.  Hij werd hulpastronoom, adjunctastronoom en tenslotte astronoom aan het ‘Observatoire de Paris’ tussen 1954 en 1964.  (+22/09/2009, Dié, Drôme, Frankrijk)).

1972: °Muszaphar Shukor Al Masrie bin Sheick Mustapha in Kuala Lumpur, Maleisië.  Zijn enige ruimtevlucht startte met de lancering aan boord van Soyuz TMA-11 op 10/10/2007, een verblijf met de expeditie 16 in ISS en terugkeer met Soyuz TMA-10.  Met deze vlucht werd hij de eerste Maleisiër in de ruimte.

1990: een supernova wordt waargenomen nabij de NGC 7479-kern, en zou magnitude 16 halen.  Toen men de radiosignalen analyseerde vond men een  gepolariseerde jet, nabij de heldere kern, die heel verschillend was van enige andere structuur.

2005: na een incident bij de STS-114, houdt NASA de ruimtependel aan de grond tot het onderzoek, waarom isolatiemateriaal is losgekomen, hiervan is afgerond.

2022: 04:30 bij het begin van de nautische schemering staan in het noordoosten de sterren Castor en Pollux, de maansikkel en de planeet Venus op een rij.  Voor amateurs die op dit ogenblik in het zuidelijk halfrond reizen is het misschien uitkjken vannacht en dit tot 30 juli naar de vallende sterren die de Delta Aquariden genoemd worden.  Onder een donkere hemel is de kans dat er 15 tot 20 meteoren van deze zwerm kunnen gezien worden.

28 juli:

1849: °Felix Arago in Estagel, Pyrénées-Orientales, Frankrijk. Zeeman die onder de leiding van Bouquet de la Grye in 1882 naar Puebla, Mexico, gestuurd werd om de Venustransit te observeren.  In voorbereiding daarvoor zou hij korte tijd in het observatorium van Montsouris waarnemingen doen.  (+21/03/1929(  )).

1851: eerste fotografische opname van een totale zonsverduistering door Berkowski in Koningsberg, Oost-Pruisen met een belichting van 24 sec. gebruik makend van een 6,25 cm telescoop.

1867: °Charles Dillon Perrine in Steubenville, Ohio, USA.  Amerikaans-Argentijns astronoom die de 6de en 7de maan van Jupiter ontdekte in 1904 en 1905. (+21/06/1951, Argentinië)). 

1964: lancering van Ranger 7 naar de Maan.

1973: lancering van de bemanning van Skylab 3 voor een missie van 59 dagen met een bemanning bestaande uit Alan LaVern Bean, Owen Kay Garriott en Jack Robert Lousma.

2017: lancering Soyuz MS-05 met bemanning 52/53 naar het ISS.

2022: Nieuwe, dus onzichtbare, Maan om 19:55.

29 juli: 

1842: °Pierre Marie Arents in Gent, Oost-Vlaanderen, België.  Nam deel aan de expeditie van Janssen naar Japan om de Venustransit van 1874 te observeren.  Bij zijn terugkeer zou hij blijven werken voor Janssen bij het maken van fotos van de zon. (+21/07/1916, Parijs (Frankrijk)).

1878: totale zonsverduistering waarbij waarnemers met o.a. Henry Draper en Thomas Edison uitkijken naar het bestaan van de planeet Vulcan die dichter bij de Zon zou wentelen dan de planeet Mercurius, maar dat bleek negatief te zijn.  Einstein zou daarvoor een oplossing geven door zijn generale relativiteitstheorie.

1878: gedurende de eclips wordt de waarschijnlijke observatie van komeet Encke gemeld door J. B. Rutherford vanuit Colorado Springs.  Geen enkele andere observator meldde de komeet.  Tijdens dezelfde eclips zou hij ook de zichtbaarheid van de sterren Procyon en Regulius melden en de planeten Mercurius en Mars.  (SECalendar July, Patrick Poitevin).

1878: Samuel Pierpoint Langley en Cleveland Abbe die vanuit Pike’s Peak in Colrado observeren, en Simon Newcomb vanuit Wyoming, noteren ‘coronale streamers’ die meer dan 6° vanuit de zon uitwaaierden.  (SECalendar July, Patrick Poitevin).

1958: NASA wordt opgericht vanuit de federale regering in de begindagen van de Koude Oorlog.  Het onderzoek bij NASA heeft vele uitvindingen en innovaties ingeluid, en is vooral bekend van bemande en onbemande missies naar de ruimte.

1982: het Russische ruimtestation Salyut 6 brandt op in de atmosfeer.

1985: lancering STS-51-F Challenger voor zijn achtste vlucht en de tweede met Spacelab. Charles Gordon Fullerton is de bevelhebber bijgestaan door piloot Roy Dubard Bridges. Verder zijn er de missiespecialisten Franklin Story Musgrave, Anthony Wayne England en Karl Gordon Henize. De bemanning wordt vervolledigd door payloadspecialisten Loren Wilber Acton en John-David Francis Bartoe.

2005: de astronomen, Michael E. Brown, Chad A. Trujillo en David Lincoln Rabinowitz kondigen de ontdekking aan van de dwergplaneet (136199)Eris op opnamen die dateren van 21 oktober 2003.  Later wordt er zelfs een maantje, Dysnomia, bij dit dwergplaneetje ontdekt.

2022: om 19:55 is het Nieuwe Maan, dus hopeloos om ze terug te vinden aan de hemel.

2022: de planeet Jupiter wordt stationair wat wil zeggen dat de baan aande hemel achteruit begint te bewegen.

30 juli:

1746: °Louise du Pierry in La Ferté-Bernard, Sarthe, Frankrijk. Franse astronome en de eerste vrouwelijke professor aan de Sorbonne in 1789.  (+27/02/1830, Luzarches, Val-d'Oise (Frakrijk)).

1860: °Daniel Moreau Barringer in Concord, Noord- Carolina, USA.  Hoorde in 1902 van het bestaan van een grote inslagkrater, toen nog Coon Mountain genoemd.  Grove Karl Gilbert had in 1891 onderzoek verricht en verondersteld dat deze krater gevormd was door een gasontploffing of door de inslag van een meteoriet.  Nadat hij toch besloot dat het om een gasontploffing ging deed Barringer verder onderzoek en vond in de omgeving kleine meteorietdeeltjes wat hem tot de inslagtheorie bracht.  Denkende dat de meteoriet, verondersteld uit ijzererts zou bestaan werden boringen verricht maar gaven geen meteoriet prijs. (+30/11/1929, White Sulphur Springs, West-Virginia (USA)).

1873: °Hippolyte Jacques Commissaire in Lyon, Rhône, Frankrijk.  Wiskundige die verschillende werken over kosmografie publiceerde zoals ‘Leçons de cosmographie’ in 1925.  (12/05/1947, Lyon, Rhône (Frankrijk)).

1946: °David Anthony Allen in Altrincham, Cheshire.  Gebruikte vooral infrarood-technieken bij zijn opzoekwerk in 1983 waarbij hij door de wazige wolken van Venus kon observeren om het oppervlak in kaart te brengen. (+26/07/1994, Sydney, New South Wales (Australië)).

1953: °Aleksandr Nikolajevich Balandin in Frjazino, Rusland).  In 1990 verbleef hij, na zijn lancering met Soyuz TM-9, gedurende 179 dagen in de ruimte, waarbij hij 2 ruimtewandelingen maakte.

1965: lancering SA-10, de laatste Saturn I-rakettrap.

1971: landing van Apollo 15 Falcon-module op de maan.  David Scott en James Irwin kunnen gebruik maken van een rover om grotere tochten te maken in hun landingsgebied.

2001: de W(ilkinson) M(icrowave) A(nistrophy) P(robe) maakt een langsvlucht bij de maan op weg naar het Lagrangepunt 2 voor zijn studie van de kosmische achtergrondstraling.

2020: lancering van Mars 2020 met een Atlas 5-raket vanaf Cape Canaveral.  Aan boord: een lander met een wagentje, Perseverance, en een mini-helicopter, Ingenuity.  Geland op 18 februari 2021 in de Jezero-krater en op zoek naar eventueel leven.  Hebben al fantastische beelden geleverd en zijn nog actief.

2021: de net aangekomen Russische module Nauka doet de bewoners van het ISS even schrikken als onverwachts enkele stuurraketjes afgaan en het ruimtestation even uit zijn houding ten opzichte van de aarde haalt.

31 juli:

1803: °Carl Theodor Anger in Gdansk, Pommeren, Polen. Hij was een Duits wiskundige en astronoom.  Tot 1831 was hij leerling en assistent van Friedrich Bessel aan het Observatorium van Königsberg.  Daarna kreeg hij zijn aanstelling tot astronoom in Gdansk. Naast zijn wetenschappelijk werk zou hij ook een biografisch werk over Bessel publiceren.  (+25/03/1858, Gdansk (Polen)).

1826: Charles de Comberousse (of Deconberousse) in Parijs, Frankrijk.  Van hem, in samenwerking met Menu de Saint-Mesmin, komt ‘Eléments de cosmographie’, in 1871.  (+19/08/1897, Parijs (Frankrijk)).

1866: °Nicolas Coculescu in Craiova, Oltenië, Macedonië, nu Roemenië. Na zijn universiteitsstudies in Boekarest kwam hij als vrije leerling in het ‘Observatoire de Paris’ in 1887, en daarna de sterrenwacht van Montsouris.  In opdracht ging hij mee met de expeditie van Deslandres  naar Senegal om de zonsverduistering van 16 april 1893 te observeren. Is een van de grondleggers van de 'Roemeense Academie van Wetenschappen.  (+05/11/1952, Boekarest (Roemenië)).

1875: °Thomas Féréol Jean-Baptiste Butavand in Mornay, Ain, Frankrijk.  In 1913 publiceerde hij ‘Les lois empiriques du système solaire et les harmoniques tourbillonnaires’.  (+01/12/1938,   ).

1964: Ranger 7 zend zijn eerste beelden van de maan door tijdens zijn aanvliegbaan naar het maanoppervlak en de beelden zijn 1000 keer nauwkeuriger dan eerder vanop de aarde gemaakte beelden.

1969: Mariner 6 vliegt langs Mars.

1971: de bemanning van Apollo 15 gebruikt een maanvoertuig om het onderzoeksgebied om de lander te vergroten.

1992: lancering van STS-46 Atlantis met 2 satellieten, de EUropean REtrievable Carrier EURECA en de Thetered Satelite System TSS. De missie zou bijna 8 dagen duren.

1999: op het einde van de missie van de Lunar Prospector stuurt NASA de sonde, die bedoeld was om ijs op de maan te ontdekken, op een inslagkoers met de maan.