LEO-NIEUWSBRIEF 20220611-20220619

11 juni:

1723: °Johann Georg Palitzsh in Dresden, Duitsland. Duits landbouwer en geïnteresseerde amateur-astronoom. Hij zou als eerste op Kerstmis 1758 de eerste waarnemer zijn van de, in 1705 door Edmond Halley voorspelde terugkeer van de komeet van Halley. (+21/02/1788, Dresden, Duitsland).

1862: °Fernand Courty in Bordeaux, Frankrijk.  (+12/10/1921, Bordeaux (Frankrijk)).

1867: °Maurice Paul Auguste Charles Fabry in Marseille, Bouches-du-Rhône, Frankrijk. Een uitzonderlijk instrumentenbouwer, vooral voor het meten van interferenties.  Samen met Alfred Pérot bouwde hij de Fabry-Pérot interferometer, een toestel hoofdzakelijk bestaand uit twee zeer dun verzilverde, parallelle glazen platen die na meervoudige reflecties toelaten om de golflengte van licht te meten, en te regelen. (+11/12/1945, Parijs (Frankrijk)).

1884: °François Croze, in Courpière, Puy de Dôme, Frankrijk.  Onder de leiding van Deslandres werd hij stagiair in de sterrenwacht van Meudon.  Moest zijn astronomische loopbaan opgeven door het verlies van een oog tijdens de oorlog 14-18.  (+09/08/1966, Olliergues, Puy-de-Dôme (Frankrijk)).

1983: Indonesië kent een totale zonsverduistering op de dag dat de Ramadan begint.  (Patrick Poitevin, SECalendar, June).

2002: het pad van de ringvormige zonsverduistering kruist het pad van deze van 21 juni 2020, een saros later.  (SECalendar June, Patrick Poitevin). 

2004: Cassini-Huyghens maakt zijn dichtste langsvlucht langs de Saturnusmaan Phoebe, waarschijnlijk een ingevangen asteroïde, op amper 2068 km.

2008: de Fermi Gamma-ray Space Telescope wordt gelanceerd.  Deze satelliet moet op zoek gaan naar actieve galactische kernen, pulsars en donkere materie.

2013: China lanceert, met een Long March 2F raket, Shenzou 10 met 3 taïkonauten: bevelhebber Nie Haisheng, piloot Zhang Xiaoguang en de tweede Chinese ruimtevrouw Wang Yaping, voor een 5de bemande ruimtevlucht die 15 dagen moet duren en een koppeling uitvoerde met het Chinese ruimtestation Tiangong 1.

12 juni:

1843: °David Gill in Aberdeen, Aberdeen, Schotland. Schots-Engelse astronoom & auteur.  Hij deed metingen van de parallax van Zon en sterren.  Daarvoor gebruikte hij een speciale telescoop die het beeld opsplitste en waardoor het meten van de afstand tussen de te observeren objecten mogelijk werd. (+24/01/1914, Londen, Engeland).

1869: °Paul Armand Jean Marie Constan in Ajaccio, Corsica, Frankrijk.  Was bij de marine en startte bij de dienst hydrografie.  Bracht enkele werken over sterrenkunde uit zoals ‘Cours d’astronomie et de navigation à l’usage des marins’.

1900: +Jean Frédéric Frénet in Périgeux, Dordogne, Frankrijk. Frans wiskundige, meteoroloog en astronoom. In 1848 zou hij directeur van het ‘Observatoire de Lyon’ worden.  (°07/02/1816, Périgeux, Dordogne (Frankrijk)). 

1967: lancering van de Russische Venussonde Venera 4 met als doel een zachte landing te maken, wat ze deed op 18 oktober 1967.  Na de landing bleef zou ze 93 minuten gegevens doorzenden.

13 juni: 

1760: de laatste totale zonsverduistering die plaatsheeft op vrijdag de dertiende.  Tussen het jaar 0 en 3000 hebben er 13 gedeeltelijke, 9 ringvormige en 2 totale zonsverduisteringen plaats op een vrijdag de dertiende.  De volgende is de totale zonsverduistering van 13 juni 2132. (SECalendar for June, Patrick Poitevin).

1773: °Thomas Young in Milverton, Somerset, Engeland. ’De laatste persoon die alles wist’, want hij wist nagenoeg alles van de op dat ogenblik gekende kennis.  Zo verklaarde hij optische verschijnselen zoals diffractie, interferentie en golftheorie van licht.  Maakte ook een eerste ontcijfering van hiërogliefen.  (+10/05/1829, Londen (Engeland)).

1831: °James Clerk Maxwell in Edinburgh, Schotland. Schots wiskundige die berekende dat de snelheid van elektromagnetische velden ongeveer even hoog was als de lichtsnelheid.  Daaruit besloot hij dat licht eigenlijk een electromagnetisch fenomeen is.  Eigenaardig is dat precies 28 jaar eerder Thomas Young geboren was die de golftheorie voor licht aankaartte (zie hierboven). (+05/11/1831, Cambridge (Engeland)).

1935: °Lyudmila Ivanovna Chernykh in Shuya, Ivanovo Oblast, Rusland.  Deze astronome zou vooral bekendheid krijgen door haar ontdekking van 267 genummerde asteroïden in de periode van 1966 tot 1992.  (+28/07/2017).

1944: WWII: Nazi-Duitsland lanceert de eerste V-1 vliegende bom aanval op Engeland.  ‘Slechts’ 4 van de 11 gelanceerde tuigen bereikten hun doel.

1983: Pioneer 10 wordt het eerste door de mens gemaakte object om het zonnestelsel te verlaten door de baan van Neptunus te overschrijden en begint dus zijn interstellaire reis.

1987: National Space Society wordt opgericht door o.a. Wernher von Braun.

1993: +Deke Slayton in League City, Texas, USA, Amerikaan, testpiloot & astronaut.  Maakte deel uit van de originele Mercury Seven, de NASA astronautengroep 1 die normaal de eerste Amerikaanse astronauten zouden worden.  Werd afgekeurd maar heropgevist als bemanningslid voor het Apollo-Soyuz testproject, de eerste bemande ruimtevlucht die door 2 naties werd gemaakt.  (°01/03/1924, Sparta, Wisconsin (USA)).

2010: een capsule van de Japanse ruimtesonde Hayabusa, met aan boord deeltjes van de asteroïde (25143)Itokawa, komt terug op Aarde en landt in de Australische Red.

2012: lancering van NuSTAR X-ray telescope.  Een NASA-röntgentelescoop om hoogenergetische röntgenstraling van astrofysische bronnen te onderzoeken.  Blijkt nog altijd in werking te zijn.

14 juni:

1440: °Kejallur Nilakantha Somayaji in Tirur, Kerala, Indië.  Indisch wiskundige en astronoom.  Zijn meest invloedrijke werk werd in 1501 door Tantasamgraha voltooid.  (+  /  /1544 (Indië)).

1889: °Knut Emil Lundmark in Älvsbyn, Zweden.  Zweeds astronoom die zijn sterrenkundige opleiding aan het observatorium van de universiteit van Lundmark waar hij tussen 1929 en 1955 hoofdastronoom werd.  (+23/04/1958, Lund (Zweden)).

1906: °Marcel Surzur in Sené, Morbihan, Frankrijk.  (06/06/1979, Ramatuelle, Var (Frankrijk)).

1938: +William Wallace Campbell in San Francisco, Californië, USA.  Deze Amerikaanse astronoom nam deel aan een pak eclipsexpedities.  (°11/04/1862, Hancock County, Ohio (USA)).

1949: Albert II, een rhesus-aapje wordt in een capsule bovenop een V2-raket geplaatst voor een vlucht tot een hoogte van 184 km, waarbij hij de eerste aap in de ruimte wordt.

1962: de European Space Research Organisation (ESRO) wordt opgericht in Parijs, een onderdeel van het latere ESA.

1967: lancering Mariner 5 voor een Venus flyby.

1975: lancering van Venera 10.

1985: ontplooiing van lander en ballonsonde van Vega 2 bij Venus.

2002: de ‘Near Earth’ asteroïde 2002MN raast op een afstand van 121.000 km hoogte, ongeveer 1/3de van de afstand aarde-maan voorbij de aarde.

2018: de op 20 mei gelanceerde Chinese sonde Quiqiao gaat in een baan in het Lagrangepunt L2 van het systeem aarde-maan, en doet voortaan dienst als relaisstation voor de televerbindingen tussen de aarde en de Chinese sonde Chang’e 4 die op 3/01/2018 gelanceerd werd voor de landing van het maanwagentje Yutu-2 op de achterzijde van de maan.

15 juni:

763: “on that day, says the Lord God, I will make the sun go down at noon and darken the earth in broad daylight”. Ref. Amos, Chapter 8, verse 9 (Old Testament).  Assyrische melding van een zonsverduistering die een verbetering mogelijk maakte voor de geschiedenis van Mesopotamië. (Patrick Poitevin, SECalendar, June).

1917: +Kristian Olaf Bernhard Birkeland in Seiyoken, Kawasaki, Kanagua, Japan.  Noors wetenschapper, bekend om zijn verklaring van het poollicht. (°13/12/1867, Oslo (Noorwegen)).

1971: eerste lancering van de Titan III-D raket.

2010: lancering van Soyuz TMA-19 met de bemanning, bestaande uit bevelhebber Fjodor Nikolajevitch Joertchichin, piloot 1 Shannon Baker Walker en piloot 2 Douglas Harry Wheelock voor de missie ISS 24/25.

16 juni:

364: in het noorden van Schotland verdwijnt de zon achter de maan gedurende 4 minuten.  Dat is de 11de langste Britse totale zonsverduistering in de periode 1 tot 3000 AD.  (SECalendar, June, Patrick Poitevin).

885: in ‘The Cronicon Scotorum’ wordt gewag gemaakt van de derde langste van de Britse totale zonsverduisteringen met iets minder dan 5 minuten.  Het pad zou ook over Noorwegen, Zweden, Finland en Noord-Rusland trekken. (SECalendar, June, Patrick Poitevin).

1806: de Spaanse José Joaquin de Ferrer die vanuit Kinderhook, New York, USA observeert, gebruikt als eerste de naam corona voor de gloed van de atmosfeer van de zon die te zien is bij een totale zonsverduistering.  Hij zou ook in zijn verslag melding maken dat de onregelmatigheden van de maanrand tijdens de zonsverduistering goed zichtbaar zijn.  Deze zonsverduistering wordt bij de Indiaanse bevolking van de USA ook wel de Tecumseh-eclips genoemd, doordat deze zonsverduistering voorspeld was door de broer van Tecumseh, een indianenopperhoofd, en die dit verschijnsel gebruikte om de verschillende indianenvolken samen te krijgen.  (Patrick Poitevin, SECalendar, June).

1891: °Vladimir Aleksandrovich Albitzky.  Werkte van 1922 in het Simeiz Observatorium in de Krim waarvan hij in 1934 directeur werd.  Ontdekker, en medeontdekker, van 10 asteroïden. (+15/06/1952)).

1921: °Aleksandr Evgenievich Chudakov in Rusland.  Sovjet-Russisch fysicus gespecialiseerd in de fysica van kosmische stralen.  (+25/014/2001, Moskou, Rusland)).

1931: °Robert Burcham Jr. in Chicago, Illinois, USA.  Best gekend voor het 3-delig ‘Burnham’s Celestial handbook’.

1963: met Vostok 6 wordt Valentina Tereshkova de eerste kosmonaute, en tot nu toe de enige vrouw die alleen de ruimte inging.

1965: °Andrea Mia Ghez in New York City, New York, USA.  Amerikaanse astronome die in 2020, als vierde vrouw, samen met Reinhard Genzel en Roger Penrose, de Nobelprijs voor Natuurkunde kreeg voor de ontdekking van een supermassief compact object in het centrum van ons melkwegstelsel.

1977: +Wernher Magnus Maximillian Freiherr von Braun in Alexandria, Virginia, USA.  Duits-Amerikaans fysicus en ingenieur.  Eén van de vaders van de ruimtevaart.  (°23/03/1912, Wyrzysk (Polen)).

2012: lancering van Shenzou 9, 4de bemande Chinese ruimtevlucht waarin 3 bemanningsleden zaten, onder wie de eerste vrouwelijke taïkonaute, Liu Yang, vergezeld door Jing Haipeng en Liu Wang naar het Chinese ruimtestation Tiangong-1.

2012: het, United States Air Force Boeing X-37B, onbemande ruimtevliegtuig komt terug naar de aarde na een 469 dagen durende vlucht.

2022: Mercurius komt in grootste westelijke elongatie, moeilijk maar toch te vinden aan de ochtendhemel in het noordoosten. Gedurende 2 weken kunnen we vanaf het noordoosten in een stijgende boog, naar het westen, achtereenvolgens de planeten Mercurius, Venus, Mars Jupiter en Saturnus zien. Vandaag kennen we ook de vroegste zonsopgang van het jaar.

17 juni:

1714: °César-François Cassini de Thury in Thury-sous-Clermont, , Frankrijk.  Frans astronoom en cartograaf.  (+04/09/1784, Parijs (Frankrijk)).

1890: meer dan 300 mensen komen samen op de ‘Place de l’Hôtel-de-ville in Parijs om, ondanks de bewolking een zonsverduistering te volgen.

1985: lancering van STS-51G Discovery met bevelhebber Daniel Charles Brandenstein, piloot John Oliver Creighton, missiespecialisten Shannon Matilda Wells Lucid, John McCreary Fabian, Steven Ray Nagel, en de payloadspecialisten Patrick Pierre Roger Baudry en Sultan bin Abdulaziz Al Saud, de eerste Arabier en moslim in de ruimte.

2021: lancering van Shenzou 12 (Jiuquan) met de yuhangyuns (ruimtevaarders) Nie Haisheng, Liu Bonsing en Tang Hongbo naar het ruiumtestation Tiangong, bestaande uit de basismodule Tiangong en het gekoppelde vrachtschip Thianzhou.

18 juni:

1178: 5 Canterbury monniken nemen iets waar op de maan dat wellicht aan de oorsprong ligt van de Giordano Bruno-krater.  Het zou om een inslag gaan door een hemellichaam op de maan.  De nu nog aanwijsbare oscillatie in de afstand van de maan tot de aarde, in de orde van enkele meters, zou het resultaat daarvan zijn.

1791: °Denison Olmstedt in East Hartford, Connecticut, USA.  Deze Yale-professor zag, na de meteorenregen van augustus 1833, in dat deze allemaal uit het sterrenbeeld Leo leken te komen en blijkbaar evenwijdige banen volgden.  Hierna bleek een nieuwe tak in het bedrijven van sterrenkunde te volgen: meteoorwaarnemingen.  (+13/05/1859, New Haven, Connecticut (USA)).

1799: °William Lasell.  Engels astronoom en handelaar. Bouwde zelf spiegelkijkers waarmee hij in 1846 de Neptunusmaan Triton ontdekte en in 1848 de 8ste Saturnusmaan Hyperion. In 1851 ontdekte hij de Uranusmanen Umbriel en Ariel. (+  /  /1880, )).

1878: °Eugène Bloch in Soultz, Haut-Rhin, Frankrijk.  Werd tussen 1927 en 1937 professor theoretische fysica en hemelfysica aan de Sorbonne.  Tijdens de 2de wereldoorlog ging hij ondergronds in Allevard, Isère, werd ontdekt en gearresteerd door de Gestapo op 24 januari en gedeporteerd naar Auschwitz op 7 maart.  (+12/03/1944, Auschwitz, (Duitsland)).

1926: °Allan Rex Sandage in Iowa City, Iowa, USA.  Amerikaans astronoom en cosmologist.  Promoveerde in 1953 met een thesis over de sterrenhoop Messier 3. Werkte na de dood van Hubble werkte hij verder aan de bepaling van de exacte waarde van de Hubbleconstante.  (+13/11/2010, San Gabriel, Californië (USA)).

1983: lancering van STS-7 Challenger, met o.a. Sally Ride als eerste Amerikaanse astronaute.

2006: de eerste Kazaakse kunstmaan, KazSat-1, wordt gelanceerd.

2009: lancering van het NASA robotruimtevaartuig Lunar Reconnaissance Orbiter, LRO, en LCROSS en nog altijd in een maanbaan.

19 juni:

549 BC: in het 9de Ch’un-ch’iu boek vinden we de notatie: ‘Duke Hsiang, het 24ste jaar, 7de maand, dag ‘chia-tzu, de eerste dag van de Maan, werd de zon verduisterd en dit volledig.  (Patrick Poitevin, SECalender June).

1943: °James Ludlow Elliot in Columbus, Ohio, USA.  Eén der ontdekkers van het ringenstelsel rond de planeet Uranus. (+03/03/2011, Wellesley, Massachusetts (USA)).