LEO-NIEUWSBRIEF 20220514-20220522

 14 mei:

1679: °Peder (Nielsen) Horrebow in Logstor, Logstor, Jutland.  Deens astronoom en wiskundige, leerling van Römer.  In 1710 werd hij koninklijk astronoom van Denemarken. (+15/04/1764, Kopenhagen (Denemarken)).

1864: de val van de meteoriet van Orgeuil wordt gemeld ten zuiden van het Franse Montauban, in de Tarn-et-Garonne.  Het blijkt om een zeldzame koolstof-chondriet te zijn van het type CI1.

1899: °Pierre Victor Auger in Parijs, Frankrijk.  Frans natuurkundige in de atoomfysica en kosmische straling.  Naar hem werd het Pierre Auger Cosmic Ray Observatory, gevestigd nabij Malargüe in de Argentijnse provincie Mendoza, in juni 2008, genoemd.  (+25/12/1993, Parijs (Frankrijk)).

1916: °Robert Frederick Christy in Vancouver, Canada. Canadees-Amerikaans theoretisch fysicus, later astrofysicus en astronoom, die tijdens WOII aan het Manhattan-project werkte. (+03/10/2012, Pasadena, Californië (USA)).

1923: +Charles Louis Saulces de Freycenet in Parijs, Frankrijk.  (°14/11/1828, Foix, Ariège (Frankrijk)).

1952: °Donald Ray McMonagle in Flint, Michigan, USA. Amerikaans kolonel en astronaut die in totaal 3 ruimtevluchten zou maken met evenveel ruimtependels, de eerste met STS-39 Discovery in april 1991. Is op rust gegaan in 1997.

1964: °James McNeal Kelly in Burlington, Iowa, USA. Amerikaans kolonel, piloot en astronaut die in 2001 zijn eerste ruimtevlucht zou maken met STS-102 Discovery. Verliet NASA in 2010 en ging op rust.

1973: het eerste Amerikaanse ruimtestation, Skylab, wordt gelanceerd.  Drie bemanningen Skylab 2, Skylab 3 en Skylab 4 zouden elkaar aflossen om van de, tijdens de lancering beschadigde, derde trap van een Saturn V, een bewoonbaar station te maken.  Er werd nadien een hitteschild over de module gedrapeerd, en een zonnepaneel moest worden vrijgemaakt.  Toch kon gebruik gemaakt worden van Apollo Telescope Mount (een zonne-observatorium, een werkplaats, meerdere koppelingsringen, en een uitgang voor de zogenaamde Extra Vehicular Activity, ruimtewandelingen).  De totale verblijftijd van astronauten liep op tot 84 dagen, een record in die dagen dat de Russen dat record al lang hadden.

2010: lancering STS-132 Atlantis met de Russische Mini-Research Module 1 component, Rassvet voor ISS.  De bemanning bestaat uit bevelhebber Kenneth Todd Ham en piloot Dominic Anthony Antonelly, en de missiespecialisten Michael Timothy Good, Piers John Sellers, Stephen Gerard Bowen en Garrett Erin Reisman.  Het zou de laatste geplande Atlantisvlucht worden, maar het congres zou later nog een vlucht, STS-135, goedkeuren.

2021: de Chinese sonde Tianwen-1 landt op Mars in Utopiua Planitia, een vlakte met oude vulkanische rots.  Zhurong, is een oude Chinese vuurgod, wordt de rover die landt.

15 mei:

1618: Johannes Kepler herbevestigt zijn eerder afgewezen 3de wet van planeetbeweging (ontdekt op 8 maart maar zelf afgekeurd omdat hij afwijkingen in zijn berekeningen gezien had, maar zijn verdere berekeningen werden herzien en toch goedgekeurd).

1720: °Maximillian Hell in Banska Stiavnické, Slowakije, een Hongaars priester-astronoom.  In 1752 richt hij het observatorium van Tyrnau in Hongarije op (+14/04/1792, Wenen, Oostenrijk).

1818: °Ezra Otis Kendall in Wilmington, Massachusetts, Amerikaans astronoom en wiskundige bekend om zijn werk in de uranografie.

1836: Francis Baily neemt de laatste zonnestralen waar die, door de dalen op de Maan, tijdens een totale zonsverduisteringen te zien zijn.  Dit verschijnsel dat iedereen tijdens een totale zonverduistering zeker heeft opgemerkt noemt men nu nog naar hem ‘Baily’s Beads’.

1857: °Williamina Paton Stevens Fleming in Dundee, Verenigd Koninkrijk, een Schots-Amerikaanse astronoom en academica van Britse afkomst.  Zij ontdekte de Paardekopnevel. Na haar huwelijk emigreert ze naar Boston.  In 1881 gaat ze werken aan het Harvard College waar ze meewerkt aan de Grote Sterrenatlas van Draper.  Zijzelf zou 10 novae, 222 veranderlijke sterren en 94 Wolf-Rayet-sterren ontdekken.  Zij zou ook de eerste Amerikaanse vrouw worden die verkozen werd aan het R(oyal) (A)stronomy (S)ociety van Engeland.  (+21/05/1911, Boston, Massachusetts, (USA)).

1900: °Ida Rhodes in Kamjanets-Podilsky, Oekraïne. Amerikaanse wiskundige, pionier in computer-programmatie en één van de figuren die model staan voor de film ‘Hidden Figures’, een film die de moeite waard is en een deel van de inleiding tot de start van de Amerikaanse bemande ruimtevaart blootlegt.  (+01/02/1986, Rockville, Maryland (USA)).

1958: lancering van de Russische Sputnik 3, een automatisch wetenschappelijk laboratorium ruimtetuig van anderhalve ton.  Op 6 april 1960, na 692 dagen in een baan te hebben gedraaid, verbrandde het bij de terugkeer in de dampkring.

1960: de Sovjets lanceren Luna 4.  In het westen werd deze Sovjet ruimtesonde ook wel Sputnik 26 genoemd.  Na een succesvolle lancering kon een koerscorrectie niet gerealiseerd worden waardoor de sonde in een aardbaan bleef.

1963: laatste vlucht in het Mercury-programma met Faith 7, met Gordon Cooper.  Hij wordt de eerste Amerikaan die meer dan één dag in de ruimte verblijft, maar tevens de laatste die alleen reist.

1987: lancering door de Sovjet-Unie van Polyus, een prototype van een bewapend ruimteplatform, maar dit tuig bereikt niet zijn baan om de Aarde.

1997: lancering STS-84 Atlantis om te koppelen met het Russische ruimtestation Mir.  Bevelhebber Charles Joseph Precourt wordt bijgestaan door piloot Eileen Marie Collins.  De 8-koppige bemanning wordt vervolledigd met de missiespecialisten Jean-François Clervoy, Carlos Ismael Noriega, Edward Tsang ‘Ed’ Lu, Jelena Vladimirovna Kondakova, Colin Michael Foale en Jerry Michael Linenger.

2012: lancering van Soyuz TMA-04M met de bemanning, de Russen Gennadi Ivanovich Padalka, Sergej Nikolajevitch en de Amerikaan Joseph Michael ‘Joe’ Acaba, voor ISS 31/32.

16 mei:

1718: °Maria Gaetana Agnesi in Milaan, Habsburgs Keizerrijk, nu Italië.  Italiaanse wiskundige die de wiskundestoel aan de universiteit van Bologna hield.  (+09/01/1799, Milaan (Italië)).

1915: °Jean-François Denisse in Saint-Quentin, Aisne, Frankrijk.  Actief bij de CNRS, Bureau of Standards in Washington, Dakar, Observatoire de Meudon, enz.  (+17/11/2014, Parijs (Frankrijk)).

1925: °Nancy Grace Roman in Nashville, Tennessee, USA.  Amerikaanse astronome.  Zij wordt ook wel eens ‘Mother of Hubble’ genoemd, voor al het plannen van dit ruimtetuig.  De in opbouw zijnde Wide Field Infrared Survey Telescope, voorziene lancering binnen 2 jaar, zou wel eens naar haar genoemd kunnen worden, maar de start van deze telescoop zal ze niet meer meemaken, want ze overleed in 2018.  (+25/12/2018, Germantown, Maryland (USA)).

1954: °Dafydd Rhys Williams in Saskatoon, Canada.  Canadees dokter en astronaut.  Maakte twee ruimtevluchten met een shuttle, STS-90 Columbia in 1998, en STS 118 Endeavour in 2007.

1969: Venera 5, een Sovjet-sonde landt op Venus.  De afdaling werd afgeremd met een valscherm, gedurende 53 minuten, terwijl hij intussen zijn metingen doorstuurde.

2011: lancering STS-134 Endeavour 25ste en laatste vlucht van Endeavour voor het ISS Assembly flight ULF6.

2011: de Amerikaanse ruimtesonde Cassini, scheert voor de 76ste keer langs de Saturnusmaan Titan en dit op een afstand van 1873 kilometer.

2022: totale maansverduistering 

Na de gedeeltelijke maansverduistering van november 2021, krijgen we nu een totale maansverduistering te zien.  Als alles meezit uiteraard, want het weer kan altijd parten spelen.  LEO-Deinze verzamelt, omstreeks 04:00, aan de oever van de Leie ter hoogte van het lokaal.  Hopelijk kunnen we enkele telescopen gebruiken om van het spektakel te genieten, alhoewel een observatie van de voortschrijdende schaduw over het oppervlak, ook met het blote oog het zien waard.  We kunnen enkel hopen dat de weergoden ons gunstig gestemd zijn voor deze eerste waarnemingssessie na de coronatoestanden van de voorbije 2 jaar.  Iedereen welkom, maar kijk goed uit of het wel helder is.  Het is niet omdat we een telescoop gebruiken dat we daarom boven de wolken kunnen kijken.  Bij astronomie bedrijven is altijd een verrassing verwachten. 

We worden graag verwittigd op: sisyphus1866@hotmail.com

17 mei:

1630: de Italiaanse astronoom Niccolo Zucchi ontdekt de wolkengordels op de planeet Jupiter.

1821: °Adolphe Duponchel in Florac, Lozère, Frankrijk.  Een beetje een wildebras tijdens zijn jeugdjaren, maar publiceerde toch werken zoals ‘Les taches solaires régies par l’eccentricité des mouvements planétaires’ in 1882.  (+30/07/1903, Parijs(12) (Frankrijk)).

1836: °sir Joseph Norman Lockyer in Rugby, Warwickshire, England, wetenschapper en astronoom. Samen met de Fransman Pierre Janssen wordt de vond hij het gas helium terug, een voornaam gas in stellair en interstellaire materie.  Hij is ook gekend als oprichter en uitgever van het wetenschappelijk tijdschrift Nature.

1858: °Mary Adela Blagg in Cheadle, Staffordshire, Engeland.  Was lid van de Internationale Astronomische unie die de eerste lijst opstelde van de namen voor formaties op de maan.

1902: de Griekse archeoloog Valerios Stais ontdekt de Antikythera, een mechanisme van de periode 140-80 voor Christus zou kunnen zijn, en beschouwd wordt als de eerste analoge computer.

1967: °Joseph Michael “Joe” Acaba in Inglewood, Californië, USA.  Astronaut sinds 2004 die zijn training afgewerkt had op 10 februari 2006.  Van 15 tot 28 maart 2009 zou hij de ruimte ingaan met STS-119 voor het plaatsen van de laatste onderdelen van de zonnepanelen op het ISS.  Op 15 mei 2012 vertrok hij terug naar het ISS met Soyuz TMA-04M.  Op 02 september 2017 vertrekt hij opnieuw naar het ISS.  Hij zou in totaal meer dan 306 dagen in de ruimte doorbrengen en is sedert 09 december 2020 opgenomen in de eerste groep astronauten voor het Artemis-programma.

1969: de Russische Venera 6 begint zijn afdaling in de Venus-atmosfeer, en zend atmosferische data door vooraleer ze bezwijkt onder de hoge atmosferische druk die heerst op onze zusterplaneet.

1974: lancering van SMS-1, de eerste geostationaire weersatelliet waarvan er 2 gelanceerd zouden worden.  3 latere satellieten van dit type kregen andere namen dan de afkorting.

18 mei:

1048: °Omar Khayyám in Naishapur, Perzië.  Perzisch wiskundige, astronoom, en dichter die in 1072 een wijziging inlaste in de juliaanse kalender en werkte in het observatorium van Merv. (+ 1131).

1711: °Rudjer Josip Boscovich in Dubrovnik, Republiek Ragusa. Fysicus, wiskundige en astronoom.  Kwam na een studie van zonsverduisteringen tot de conclusie dat de maan geen atmosfeer had.  Hij liet een sterrenwacht bouwen in Milaan en zorgde ervoor dat de théorie van Newton gekend werd in Italië. (+13/02/1787, Milaan (Italië)).

1832: °Félix-Théophile Carré in Poitiers, Vienne, Frankrijk.  Werd na een zeevaartcarrière directeur van het observatorium van de marine in Lorient, job die hij hield tot zijn opruststelling op 18/05/1890.  (+15,11/1901, Lorient, Morbihan (Frankrijk)).

1941: °Malcolm Longair in Dundee, Schotland, UK.  Schots fysicus, academicus en astronoom die de 9de Astronomer Royal of Schotland werd.

1969: Apollo 10 wordt gelanceerd als vierde Apollo vlucht voor 31 rondjes rond de maan met bevelhebber Thomas Stafford, CSM-piloot John Young en maanlanderpiloot Eugene Cernan als voorbereiding van de eerste landing die in juli zou volgen.

1974: °Alexis Brandeker in Stockholm, Stockholms Iän, Zweden.  Zweeds astronoom aan het Stockholm Observatory en ontdekker van een viertal asteroïden in 2000. 

1984: een model van de Vikinglanders op Mars wordt geschonken aan het National Air&Space Museum.

2005: een tweede foto gemaakt door de Hubble-ruimtetelescoop bevestigt dat Pluto twee extra maantjes heeft: Nix en Hydra.

2009: 23ste en laatste dienstreis naar de Hubble Space telescope, met de nieuwe apparatuur voor de telescoop.

2014: +Wubbo Ockels, Antoni van Leeuwenhoek-ziekenhuis, Amsterdam, Nederland. Nederlandse natuurkundige, piloot, hoogleraar en ruimtevaarder.  De eerste Nederlander die op 30 oktober 1985 een ruimtevlucht maakte met STS-61-A Challenger voor een vlucht van iets meer dan 7 dagen.  (°28/03/1946, Almelo, Overijssel (Nederland)).

19 mei:

1780:  New England's Dark Day, een ongewone verduistering van de dag wordt geregistreerd boven New England en delen van Canada. (Patrick Poitevin, SECalendar May).

1832: °Jacques Edmond Emile Bour in Gray, Haute-Saône, Frankrijk.  Frans wiskundige bekend om de Bourg formula. (+08/03/1866, hôpital du Val-de-Grâce, Parijs (Frankrijk)).

1858: °Roland Bonaparte in Auteuil, Seine, Frankrijk.  Achterneef van Napoléon Bonaparte, botanist en geograaf, was hij vooral een mecenas voor o.a. het observatorium van de Mont Blanc.  (+14/04/1924, Parijs (Frankrijk)).

1939: °Francis Richard (Dick) Scobee in Cle Elum, Washington, USA. Amerikaans kolonel en astronaut die omkwam bij de ramp met de Challenger. (+28/01/1986, Cape Canaveral, Florida (USA)).

1961: in het kader van het Russische Venera-programma komt de op 12/02/1961 gelanceerde Venera 1 aan in de nabijheid van de planeet Venus.  Het doel wordt gemist met 100.000 km en de sonde blijft in een heliocentrische baan, nadat de verbinding met de aarde een maand eerder verloren ging.

1965: Apollo A-003 wordt gelanceerd in de vierde test voor het afbreken van een lancering in het kader van de Apollo-vluchten waarbij de ontsnappingstoren van de cabine werd gebruikt.

1971: de Russische Mars 2, met een orbiter, lander en een wagentje, worden gelanceerd met een Proton-raket en bereikt de planeet Mars op 27 november 1971.  De lander is waarschijnlijk te pletter gestort en er waren geen tekenen hoe dit gebeurd was.

1996: lancering van de ruimtependel Endeavour STS-77 naar het Russische Mir met bevelhebber John Howard Casper, piloot Curtis Lee ‘Curt’ Brown Jr., en missiespecialisten Andrew ‘Andy’ Sydney Withiel ThomasDaniel Wheeler Bursch, Mario Runco Jr. en Joseph Jean-Pierre Marc Garneau voor 10 dagen waarbij een test gedaan werd met een opblaasbare schotelantenne, en ‘vooral een apparaat van Coca-Cola'.

2000: lancering STS-101 Atlantis naar het ISS voor een verblijf van 9 dagen, en 21 minuten.  De bevelhebber James Donald Halsell Jr, geassisteerd door piloot Scott Jay ‘Doc’ Horowitz en met de missiespecialisten Mary Ellen Weber, wiens tweede en laatste ruimtevlucht het zou zijn, Jeffrey Nels Williams, eerste ruimltevlucht, James Shelton Voss, Susan Jane Helms en de Rus Yury Vladimirovich Usachov .

20 mei:

1964: ontdekking van de kosmische achtergrondstraling door Robert Woodrow Wilson en Arno Penzias.

1951: °Thomas Akers in Saint Louis, Missouri, USA. Amerikaans kolonel, enginieur, en astronaut die zijn eerste ruimtevlucht zou maken met de ruimtependel Discovery in oktober 1990.

1978: lancering van Pioneer Venus 1 die op 4 december 1978 in een omloopbaan om de planeet Venus zou komen.  De sonde zou veertien jaar later in de Venusiaanse atmosfeer verbranden.

1995: de Spektr-module, het vijfde onderdeel dat moet dienen als observatiestation van de aarde, wordt gelanceerd naar het Russische ruimtestation Mir.  Met vier extra zonnepanelen staat dit onderdeel ook in voor de elektrische voeding van het station.  Het zou 2134 dagen in de ruimte blijven.  In 1997 zou een onbemand Progress ruimtetuig in botsing komen met Spektr.

21 mei:

1792: °Gaspard-Gustave de Coriolis in Parijs, Frankrijk.  Frans wis- en natuurkundige.  (+19/09/1843, Parijs (Frankrijk)).

1834: °Victor François César Beuf in Draguignan, Var, Frankrijk.  Na een loopbaan bij de marine die hij wegens gezondheidsredenen moest stoppen werd hij de opvolger van Pagel op 27 maart 1874 directeur van de Marinesterrenwacht van Toulon, waarna hij de kans kreeg om directeur te worden van de sterrenwacht van La Plata in Argentinië die op 18 oktober 1882 opgericht was.  De observaties die moesten gebeuren daar werden stilgelegd toen het 80 cm objectief brak na een val.  Het werd pas in 1913 vervangen.  François Beuf sterft in 1899 aan een chronische ruggemergaandoening.  (+25/08/1899, Buenos Aires (Argentinië)).

1839: °Nils Christoffer Dunér in Billeberga, Malmöhus Iän, Zweden.  Startte in 1862 als astronoom in het Observatorium van Lund.  Voornamelijk waarnemer van dubbelsterren, zou hij in 1876 een catalogus uitgeven.  Verder ging zijn interesse ook naar spectroscopie.  In 1888 werd hij professor astronomie in Uppsala, waar hij het observatorium moderniseerde.  (10/11/1914, Stockholm (Zweden)).

1864: °Maurice Ballot in Parijs, Frankrijk.  Hij zou astronomische instrupmenten verkopen gefrabriceerd door Maurice Manent, en een schooltelescoop die ontworpen was door Flammarion.  Hij was bibliothecaris van de ‘Société Astronomique de France’.  (+31/03/1930 ).

1945: °Ernst Messerschmid in Reutlingen, Badem-Würtemberg, Duitsland.  Duits natuurkundige en astronaut die één ruimtevlucht zou maken met STS-)61-A Challenger gelanceerd op 30/10/1985 naar het Spacelab. 

2010: lancering van de Japanse Venussonde Akatsuki (dageraad) die op 06 december bij Venus moest aankomen.  De motor die de sonde moest afremmen om in een baan om de planeet te komen werkte te kort en het ruimtetuig bleef in een baan om de zon die de sonde wel 6 jaar later weer bij Venus bracht.  Bij dezelfde AXA-lancering werden nog 5 ruimtetuigen gelanceerd, waaronder de IKAROS die bestuurd zou worden om, als een zeilschip, op de zonnewind te navigeren.

22 mei:

760: veertiende geobserveerde periheliumpassage van de komeet Halley. 

1907: °Hergé, Georges Prosper Remi in Etterbeek, Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Belgisch auteur en striptekenaar bekend van zijn stripfiguur Kuifje, met onder andere de strip ‘Kuifje naar de maan’. (+03/03/1983, Sint-Lambrechts-Woluwe, Brussels Hoofdstedelijk Gewest (België)).

1920: °Thomas Gold, Oostenrijks-Amerikaans astrofysicus en academicus, van de Cornell University.  (+ 2004).

1948: °David Howard Levy in Montreal, Canada. Canadees amateur-astronoom en ontdekker van enkele kometen en kleine planeten, mede-ontdekker in 1993 van de komeet Shoemaker-Levy 9 die, na uiteengevallen te zijn, zou inslaan op de planeet Jupiter.

1952: lancering van een Aerobee met de aapjes Patricia & Mike.

1969: de lunar-module van Apollo 10 vliegt op 16 km hoogte van het maanoppervlak.

1993: de eerste van de in stukken gebroken kern van de komeet Shoemaker-Levy 9 beginnen in te slaan op de atmosfeer van Jupiter.

2012: Dragon C2+ wordt met succes gelanceerd, de eerste commerciële vlucht naar het ISS.

2012: die dag, rond het middaguur waren de inwoners van Katol getuige van een meteorietenregen waarvan enkele brokstukken een gebouw in Katol, Nagpur, Indië raakten.  De, ter plaatse gegane wetenschappers, die ongeveer 30 brokstukken verzamelden, waaronder 1 van 1 kg, besluiten na het onderzoek dat het hier naar alle waarschijnlijkheid gaat om aardmateriaal dat losgeslagen werd toen de aarde getroffen werd, in een ver verleden, door een kleine planeet waarbij een stuk aarde losraakte. Naar alle waarschijnlijkheid gaat het hier om een stuk van de rondzwervende resten van die inslag.